Eliminasyon diyeti, vücudunuzun tolere edemediğini düşündüğünüz yiyecekleri diyetinizden çıkarmak anlamına gelir. Daha sonra elenmiş olan yiyecekler, vücudunuzda yarattığı reaksiyonlar gözlemlenerek, kontrollü şekilde tekrar beslenmenize eklenir.
Eliminasyon diyeti özellikle huzursuz bağırsak sendromu, gıda intoleransı veya gıda alerjisi olan kişilerin semptomlarını tetikleyen yiyecekleri tespit etmelerine yardımcı olur. Ortalama 5-6 hafta uygulanan eliminasyon diyeti, şişkinlik, gaz, ishal, kabızlık ve mide bulantısı gibi semptomları hafifletebilir.
Eliminasyon diyeti farklı şekillerde uygulanabilir. Hepsi, vücudunuzun tolere edemediği gıdayı belirledikten sonra, rahatsız edici semptomları önlemek için bu yiyeceği diyetinizden çıkarmak üzerine planlanmıştır. Ancak, bilinen veya şüphelendiğiniz bir gıda alerjiniz varsa, eliminasyon diyetini mutlaka bir sağlık uzmanının gözetiminde denemelisiniz. Bir gıda alerjisini vücudunuza yeniden tanıtmak, anafilaksi adı verilen tehlikeli bir alerjik reaksiyonu tetikleyebilir. Diğer alerji belirtileri arasında döküntü, kurdeşen, şişlik ve nefes almada zorluk yer alabilir.
Eliminasyon Diyeti Nasıl Yapılır?
Yaklaşık 2-3 hafta süren eliminasyon aşamasında, vücudun tolere edemediği ve rahatsız edici semptomlara yol açan yiyecekler beslenme düzeninizden çıkarılır.
Bu yiyecekler genellikle kuruyemişler, mısır, soya, süt ürünleri, narenciyeler, patlıcangiller, buğday, gluten, yumurta ve deniz ürünleri gibi gıdalardır.
Bu süreçte, semptomlarınızın yiyeceklerden mi yoksa başka bir nedenden mi kaynaklandığını anlayabilirsiniz.
Eğer yiyecekleri çıkardıktan sonraki 2-3 hafta boyunca semptomlarınız devam ederse, bir doktora danışmanız önerilir.
Eliminasyon Diyeti Nasıl Yapılır?
Alerji veya intoleransınız olabilecek yiyecekleri keşfetmenize yardımcı olan eliminasyon diyeti ‘eliminasyon’ ve ‘yeniden tanıtım’ olmak üzere iki aşamaya ayrılır.
Eliminasyon Aşaması
Yaklaşık 2-3 hafta süren eliminasyon aşamasında, vücudun tolere edemediği ve rahatsız edici semptomlara yol açan yiyecekler beslenme düzeninden çıkarılır. Bu yiyecekler genellikle kuruyemişler, mısır, soya, süt ürünleri, narenciyeler, patlıcangiller, buğday, gluten, yumurta ve deniz ürünleri gibi gıdalardır.
Bu süreçte, semptomların yiyeceklerden mi yoksa başka bir nedenden mi kaynaklandığını anlaşılabilir
Eğer yiyecekleri çıkardıktan sonraki 2-3 hafta boyunca semptomlar devam ederse, bir doktora danışılması önerilir.
Yeniden Tanıtım Aşaması
Yeniden tanıtım aşamasında, çıkarılan yiyecekleri yavaşça diyetinize geri eklenir. Her bir gıda grubu 2-3 gün boyunca vücuda tek tek tanıtılırken semptomlar gözlemlenir. Dikkat edilmesi gereken bazı semptomlar şunlardır:
- Ciltte döküntüler ve değişiklikler
- Eklem ağrısı
- Baş ağrısı veya migren
- Yorgunluk
- Uyuma güçlüğü
- Nefes almada değişiklikler
- Şişkinlik, mide ağrısı veya kramplar
- Bağırsak hareketlerinde değişiklikler
Yeniden tanıtım aşamasında hiç bir semptom yaşanmıyorsa, gıda grubunun kabul edilebilir olduğunu varsayılır ve bir sonraki gruba geçilir. Ancak, yukarıda belirtilen olumsuz semptomlardan herhangi biri yaşanırsa, bu gıdanın beslenme rutininden çıkarılması tavsiye edilir.
Eğer eliminasyon diyeti uygulamak ve birden fazla gıda grubunu diyetinizden çıkarmayı planlıyorsanız, besin yetersizliği ve olası problemleri önlemek için mutlaka bir doktordan veya diyetisyenden tavsiye alın.
Eliminasyon Diyetinin Faydaları
Eliminasyon diyetleri, rahatsız edici semptomlara neden olan yiyecekleri bulmaya ve onları elemeye yardımcı olmanın yanında aşağıdaki göreceğiniz pek çok faydayı sağlayabilir.
İrritabl Bağırsak Sendromu (IBS) Semptomlarını Azaltabilir
Birçok araştırma, eliminasyon diyetinin şişkinlik, mide krampları ve gaz gibi IBS semptomlarını iyileşmesini destekler.
Eozinofilik Özofajiti Semptomlarını Azaltabilir
Eliminasyon diyeti, bu durumdan etkilenenlerin iltihaplanma ve yutma güçlüğü gibi semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir.
Egzama Gibi Cilt Rahatsızlıklarını İyileştirebilir
Yapılan bir araştırmada belirli yiyeceklerin egzama semptomlarını kötüleştirdiği tespit edilmiştir. Eliminasyon diyeti bu semptomları azaltabilir.
Kronik Migrenleri Azaltabilir
Eliminasyon diyeti, migren atağı sıklığını ve şiddetini azaltmaya yardımcı olabilir.
Eliminasyon Diyeti Kimlere Uygundur?
Eliminasyon Diyeti Ne Kadar Sürer?
Eliminasyon Diyeti Örnek Menü
Geleneksel eliminasyon diyetinin yanı sıra, pek çok farklı eliminasyon diyeti türü vardır.
- Düşük FODMAP Diyeti: FODMAP olarak adlandırılan, sindirilemeyen kısa zincirli karbonhidratlaro beslenme rutininden çıkarır.
- Sıvı Eliminasyon Diyeti: Sıvı detoks olarak da bilinen, düşük kalorili, yüksek besin değerli meyve ve sebzelerin sıvı olarak tüketildiği, çiğnemenin elendiği diyet türüdür.
- Su Orucu Eliminasyon Diyeti: Bir süre boyunca lalnızca su içmeyi içerir, ardından yiyecek grupları tekrar beslenme rutinine eklenir. Su orucu programının doktor takibi ile profesyonel bir ortamda yapılması önerilir.
- Diğer Eliminasyon Diyetleri: Laktozsuz, şekersiz, glutensiz beslenme planlarını içerir.
Eliminasyon Diyeti ile Zayıflamak Mümkün mü?
Eliminasyon diyeti, vücudu bir süre dinlendirmek olarak da düşünülebilir. Eliminasyon diyeti diğer birçok diyetin aksine zayıflamak amacıyla yapılmaz. Özellikle bağırsak sağlığını desteklemeyi ve vücudumuzun tanımadığı, yabancı olarak gördüğü (antijen) maddelere karşı vücudumuzun aşırı tepki verdiği gıdaları beslenmemizden bir süre çıkarmayı hedefler.
Özellikle alerjik reaksiyonlar, geçmeyen baş ağrıları, cilt problemleri, ödem, kabızlık veya ishal durumları gibi dönemsel veya sürekli devam eden şikayetlerde fayda sağlayabilmektedir.
Tüm bunların yanında, bağırsak sağlığını desteklediği için vücuttaki ödemin atılması ve şişliğin azalmasına yardımcı olarak kilo verme sürecini destekler.
Eliminasyon Diyeti Hakkında Merak Edilenler
Eliminasyon diyetinde muz yenir mi?
Muz, birçok kişi için sindirim sorunlarına neden olmaz. Fakat muzun sindirim sisteminiz üzerinde olumsuz etkileri olduğunu düşünüyorsanız, eliminasyon diyetinin ilk aşamasında muzdan kaçınmak iyi bir seçenek olabilir.
Eliminasyon diyetinde hangi meyveler tüketilebilir?
Eliminasyon diyetinde genellikle muz, çilek, böğürtlen, ahududu, kivi, portakal, limon, greyfurt, üzüm, ananas gibi düşük-FODMAP içeren meyveler tüketilir.
Eliminasyon diyetinde makarna yenir mi?
Buğday, sindirim sorunlarına neden olabilecek FODMAP’lar içerdiği için, eliminasyon diyetinin ilk aşamasında makarna tüketmemeniz daha doğru olabilir.
