Pandemi ile artan stresin bir sonucu olarak, stresin kaynaklarını anlamak ve stres yönetimi hakkında bilgi sahibi olmak her zamankinden daha önemli bir hale geldi. Peki stres her zaman kötü müdür? Stresin iyi olduğu durumlar var mıdır? Stres kolay ve sürdürülebilir bir şekilde nasıl yönetilir? Tüm bu soruların cevaplarını yazının devamında sizin için ele aldık.
Stres Faydalı Mı Yoksa Zararlı Mı?
Kaliforniya Üniversitesinde stresin biyolojisini, beynin endişe durumlarına ve travmatik olaylara tepkisini moleküler düzeyde inceleyen Yardımcı Doçent Daniela Kaufer, kısa süreli ve düşük seviyelerde stresin özellikle bilişsel fonksiyonlar üzerinde olumlu etkisi olduğu ve zihinsel performansı artırdığını söylüyor. Diğer yandan Kaliforniya Üniversitesindeki diğer araştırmacılar, kronikleşmiş ve uzun süreli stresin DNA ve RNA üzerinde yıkıcı etkilere sahip hücrelerin üretimine neden olduğunu, kalp hastalığı, yüksek tansiyon, diyabet, depresyon ve anksiyete gibi sağlık sorunlarıyla ilişkilenebileceğini ortaya koyuyor. Yani stres, yoğunluk seviyesine göre vücutta hem itici bir kuvvet hem de yıkıcı bir güç olmak özelliğine sahip.
Stres kavramını ilk kez kullanan Dr. Hans Selye stresi “vücudun herhangi bir dış talebe veya tehdide cevap verme şekli” olarak tanımlamıştır. Strese sebep olan temel etkenler arasında genellikle sağlık, iş, para, aile sorunları ya da düzenli günlük sorunlar yer alsa da bu etkenler kişiye göre değişiklik gösterebiliyor.
Aniden ortaya çıkan ve yoğun hissedilen stres vücudumuzda sürekli bir alarm durumu yaratarak zayıf konsantrasyona, kötü ruh hallerine, tükenmişliğe ve kadınlarda ve erkeklerde farklı zihinsel ve fiziksel sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Bu yüzden tarih boyunca stres kaynaklı sağlık sorunlarının önüne geçmek için birçok yöntem denendi ve denenmeye devam ediliyor.
Stres Yönetimi için 6 Temel Yöntem
Stresi kontrol altına alabilmek için atılabilecek en önemli adım stresin kaynağını tespit etmek olsa da bazen neden strese girdiğinizi anlayamayabilirsiniz. Endişe etmeyin çünkü sürdürülebilir bir stres yönetimi nasıl yapılır öğrenerek strese karşı kolayca dayanıklılık kolaylaştıracaktır. Stres seviyenizi azaltmak için faydalanabileceğiniz bazı yöntemlere göz atalım.
1. Yeterli Uyuyun
Yetersiz ve kalitesiz uyku vücudun sıkıntı içindeymiş gibi tepki vermesine ve daha fazla stres hormonu olan kortizol salmasına neden olabilir. Yeterli uyumak kortizol seviyelerini önemli ölçüde azaltır ve vücut sistemlerindeki dengeyi geri kazandırır. Stresi önleyici bir adım olarak, gece yedi ila dokuz saat arasında uyumaya çalışın. Vücudunuzu uyku için yeterli saatleri içeren planlanmış bir gece rutininde tuttuğunuzdan emin olun. Sağlam, sessiz bir bazadan ve rahat yastıklardan oluşan bir yatak uyku kalitenizi artıracaktır. Karanlık perdeler günün hangi saatinde uyuduğunuz farketmezsin rahatsız edici ışıklardan korunmanıza yardımcı olacaktır.
2. Rahatlama Teknikleri Öğrenin
Meditasyon, progresif kas gevşetme (PKG) tekniği, derin nefes egzersizleri ve yoga etkili stres kırıcılardır. Uzmanlar günde en az 20 dakika sevdiğiniz bir rahatlama tekniği pratiği yapmanızı önerseler de, bu teknikleri sadece birkaç dakika bile uygulamak stres yönetimi için size yardımcı olabilir. Kendinize en uygun rahatlama tekniğini bulduktan sonra bunu stresli olduğunuzda ne kadar uzun süre ve sık uygularsanız, faydaları o kadar büyük olur ve stresi o kadar fazla azaltabilirsiniz.
3. Kendinizi Şımartın
Kendinize bakmayı günlük bir rutin haline getirin. Duşa girmek ya da yemek yemek gibi temel ihtiyaçlarınızı bile geçiştirmeden, tadını çıkararak yapmaya özen gösterin. Örneğin stresle baş etmek için sevdiğiniz bir müziği dinleyerek kısa bir yürüyüşe çıkmayı planlayın. Ardından yemeğinizi gerçekten her lokmanın tadına ve hislerine odaklanarak yiyin ve rahatlatıcı bir duş ile bu rutini tamamlayın. Masaj, cilt bakımı ya da kendinize alacağınız küçük bir hediye gibi sizi rahatlatan aktiviteleri düzenli olarak yapmak stresle baş etmenizi kolaylaştıracaktır.
4. Yeni Rutinler Edinin
Yeni rutinler edinmeyi hem daha önce yapmadığınız rutinlere başlamak hem de mevcut rutinlerinize eklemeler yapmak olarak düşünebilirsiniz. Örneğin kahvenizi içerken 10 dakika ayırıp kitap okuyabilir ya da stresli bir iş sırasında eğlenceli molalar verebilirsiniz. Her sabah yataktan kalkmadan ve yatmadan önce hayatınızda memnun olduğunuz, size mutluluk veren şeyleri kendinize hatırlatmayı bir rutin haline getirebilirsiniz. İş hayatında stres yönetimi zaman zaman zor olsa da işinizi daha keyifli yapmak için kendinize yeni bir iş rutini oluşturabilirsiniz.
5. Sosyal Ağınızı Güçlendirin
Sosyalleşmek stres seviyenizi doğrudan etkiler. Beyinle ilgili araştırmalar, insanlarla yüz yüze etkileşimin stresi azaltan kortizol, oksitosin ve dopamin hormonu salgılanmasını artırdığını göstermiştir. Sosyal mesafe çerçevesinde yeni bir şeyler öğrenebileceğiniz, paylaşabileceğiniz sosyal gruplara, kurslara ve workshoplara katılmak ya da sevdiklerinizle yüz yüze ya da teknoloji aracılığıyla dilediğiniz zaman iletişime geçebilmek stres seviyelerini azaltmada oldukça etkilidir.
6. Yaşamınıza Sağlık Katın
Stresi azaltmanın yollarından en önemlisi sağlıklı bir yaşam tarzını sürdürmektir. Çünkü bedeninize, zihninize ve ruhunuza bütünsel olarak iyi bakmak ve stresi hayatınızdan uzaklaştırmak sağlıklı bir yaşam tarzı ile mümkündür. Sağlıklı bir yaşam tarzına geçiş yapmakta zorlanıyorsanız, TheLifeCo’da sağlıklı yaşam bilincine ulaşmanıza yardımcı olacak özel bir programa katılabilir, stres yönetiminden uyku problemine kadar her konuda uzman desteği alabilirsiniz.
